2012/07/31

Komikiak eta bitxikeria gehiago

Gozada bat da Kike Amonarrizi entzutea. Hizlari ikaragarria iruditzen zait: aurrez aurre, telebistan zein irratian. Irratian, aldian behin, Lerroartetik programa egiten du: Euskal Irratien webgunean da entzungai.

Aurreko saio batean, euskararen eta euskaldunen aipamenak dituzten komikiei buruz aritu zen: Corto Maltes, Martin Mistery... El testamento del dios Chac komikiaren istorioa iruditu zait denetan bitxiena. Jatorrizko bertsioa frantsesez dago. Arkeologo talde bat garai bateko agiri "misteriotsu" baten atzetik dabil. Hura eskuartean dutenean, irakurri eta... Euskal Herriaren independentziaren aipamena ageri da bertan (frantesez, jakina). Komikia gazteleraz argitaratu zenean, ordea, desagertu egin zen Euskal Herriaren aipamena: San Damian irlaren independentzia aldarrikatzen da bertan.


Askoz maila apalago batean bada ere, antzeko sorpresa hartu nuen nik Carmen liburuarekin. Prosper Mérimée-k 1845an idatzi eta Bizetek operarako egokitu zuen. Liburuan, narratzaile papera egiten duen arkeologo frantses baten ahotan, Don Jose bandoleroaren istorioaren berri ematen da. Militar ohia da Don José, Carmen buhamearekin maitemindu ondoren, armada utzi eta bandolero bihurtu zena.

José Elizondokoa da. Carmen ere nafarra da: Etxalarrekoa, buhame euskalduna. Sevillan elkartu ziren lehendabiziko aldiz. Liburuan honela kontatzen du:
—Laguna, ene bihotzarena, camarada de mi corazón, —me dijo ella de repente— ¿es usted paisano? Nuestra lengua, señor, es tan hermosa, que, cuando la oímos en tierra extraña, nos hace estremecer... «Quisiera tener un confesor de las Provincias», añadió el bandolero en tono más bajo. Continuó después de una pausa: —Soy de Elizondo —respondí a Carmen en vascuence, muy emocionado al oírla hablar en mi lengua. —Yo soy de Etxalar, —dijo ella—.
Protagonistak Lizarrabengoa du abizena:
 —Se le conoce en la región con el nombre de José Navarro; pero tiene otro apellido vasco, que ni usted ni yo conseguiremos pronunciar jamás.
Beranduago, beste pasarte batean, haserretu egin da Lizarrabengoa, Carmen milord ingeles batekin ikusita. Liburuan honela ageri da:
Daría un dedo de la mano por tener a tu milord en el monte, cada uno empuñando una makila. —¿Makila? ¿qué quiere decir eso? —preguntó el inglés.—Makila —dijo Carmen, riéndose sin parar— es una naranja. ¿No es una palabra muy graciosa para una naranja? Dice que querría hacerle comer a usted una makila. —¿Sí? —dijo el inglés—. ¡Pues bien!, trae mañana más makila.
Gustukoak ditut bitxikeria hauek guztiak.

No comments: